به گزارش تحریریه، مرکز پژوهشی نشریه اکونومیست (Economist Intelligence Unit) اعتقاد دارد مهمترین پرونده در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بین سال های ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۶ رابطه ایران با ایالات متحده است که فعلا به علت خروج آمریکا از توافق برجام پرتنش و تحریم های گسترده اقتصادی علیه تهران از سال ۲۰۱۸ وضع شده است.

تحلیلگران این نشریه غربی تاکید دارند:

در هر صورت ایران حتی در دوره «ابراهیم رئیسی» احساس می کند که منافع رفع یا کاهش تحریم ها برای دستیابی به اهداف کوتاه مدت ضروری است. از طرف دیگر جو بایدن هم خو.استار کاهش حضور نیروهای آمریکایی در خاورمیانه است و تداوم محدودیت برای برنامه هسته ای ایران را اقدامی مهم برای این امر می داند. ایران از آمریکا تضمین هایی را مبنی بر خارج نشدن از توافق هسته ای خواسته است حال آنکه دولت آمریکا نمی تواند چنین تعهدی را بدهد. با این حال بایدن می گوید تا پایان دوره ریاست جمهوری خودش در سال ۲۰۲۴ چنین تضمینی را ارائه می دهد.

بنابراین دستیابی به توافق تا میانه سال ۲۰۲۲ بسیار محتمل است اگرچه هنوز تردیدهای زیادی در مورد آن وجود دارد.

در میان مدت هم توافق کاهش تحریم ها خود به منبعی برای تنش میان ایران و آمریکا تبدیل می شود زیرا هیچ یک از دو طرف از نتایج آن توافق راضی نخواهند بود.  شکست آمریکا در ایجاد محدودیت های اضافی همچون بحث های موشکی و نیروهای نیابتی ایران در لبنان، عراق، سوریه و یمن در کنار مخالفت های فزاینده در داخل ایالات متحده عاملی برای نارضایتی خواهد بود.

همچنین در طرف مقابل تحریم های ایران در حوزه تروریستی، حقوق بشری به همراه بی میلی بازگانان و تجار غربی برای همکاری و سرمایه گذاری در ایران موجب نارضایتی تهران می شود.

 ضمن آنکه یک جنگ در سایه هم میان ایران و اسرائیل وجود خواهد داشت. حملات دریایی و سایبری و حمله به مواضع طرف مقابل از جمله موضوعات می تواند باشد.

همه این عوامل موجب می شود که از اواخر سال ۲۰۲۳ توافق احیاشده برجام با شکست روبرو خواهد شد و احتمالا تا پایان سال ۲۰۲۴ و انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا برجام فرو می پاشد.

از سوی دیگر مذاکرات ایران با عربستان سعودی می تواند به برقراری روابط سیاسی دو کشور منجر شود که از سال ۲۰۱۶ قطع شده است. با این حال در میان مدت بعید به نظر می رسد که تغییر معناداری در روابط تهران ریاض رخ بدهد زیرا تمرکز اصلی سعودی در گفت وگو با ایران  تنهاآن است که راهی را برای پایان دادن به جنگ پرهزینه با حوثی های یمنی پیدا کند.

در این راستا ایران تمرکز را به مناطق دیگر و از جمله تقویت پایه های خود در برابر تهدیدهای نظامی و اقتصادی ایالات متحده از طریق توسعه روابط دو جانبه با دو قدرت بزرگ روسیه و چین معطوف می کند. تهران این اقدام را در چارچوب افزایش خریدهای نظامی از دو کشور فوق، توسعه روابط تجاری و فروس نفت با تخفیف به چین در ازای سرمایه گذاری در زیر ساخت های داخلی انجام می دهد.

ایران همچنین در امتداد مرزهای شرقی خود خواهان یک رابطه عملی و قابل اجرا با طالبان در افغانستان خواهد بود. این امر در همکاری دیپلماتیک با پکن و مسکو صورت می گیرد تا درجه ای از تضمین را به همراه داشته باشد.

با توجه به تحولات داخلی و بین المللی ، بررسی های کارشناسان اقتصادی مرکز پژوهشی اکونومیست  در جدول زیر برای ۵ سال آینده نشان داده شد که حکایت از آن دارد:

- از سال ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۶ به ترتیب ابتدا رشد تولید داخلی مثبت می شود و سپس در سال ۲۰۲۳ تا نزدیک ۹ درصد خواهد رسید اما از آن به بعد کاهش می یابد و به سطح منفی ۲ درصد خواهد رسید.

-میزان تورم نیز در سال ابتدایی در این پژوهش  ۲۰۲۲ به ۴۴ درصد می رسد اما در سال های بعد تا نصف کاهش می یابد و با نوسان های اندک به سطح ۲۷ درصد خواهد رسید.

-در زمینه نرخ بیکاری نیز سطح آن در سال ۲۰۲۲ به حدود ۹.۶ درصد می رسد و در سال های بعد به زیر ۹ درصد کاهش می یابد اما در سال پایانی یعنی ۲۰۲۶ به ۱۰ درصد افزایش خواهد یافت.

-نرخ مبادله دلار با ریال نیز به نظر تحلیلگران اکونومیست در سال ۲۰۲۲ بیشتر از ۲۵ هزار و در سال بعد از آن ۲۰ هزار تومان خواهد بود اما در سال ۲۰۲۳ نرخ مبادله دلار به ۱۸ هزار و پانصد هزار تومان کاهش می یابد. پس از این سال اما نرخ مبادله به ۲۳، ۲۶ و ۲۸ هزار تومان افزایش می یابد. 

پایان/